Bankacılık bölümü, göz kamaştırıcı makroihtiyati tedbirler, ulaşılması gereken hedefler ve bu hedeflere ulaşılamadığında karşılaşılacak yükümlülüklerden kaçınmak amacıyla bu kez döviz mevduat faiz oranını minimum seviyeye indirdi.
Ekonomim.com’dan Şebnem Turhan’ın haberine göre, Düşük politika faiz oranlarına karşılık makroihtiyati tedbirlerle uygulanan para politikası sıkılaştırması, bankaların her gün yeni bir prosedür uygulamasına neden oluyor. Bankacılık sektörü, hem YP zorunlu karşılıklara ilişkin komite başvurusu hem de TL mevduat faizi için getirilen ilave menkul kıymet alımlarının önüne geçebilmek amacıyla yabancı para mevduat faiz oranlarını neredeyse sıfıra indirmiştir. Buna karşılık TL mevduatta faiz oranları %20-28 arasında değişmektedir. Döviz korumalı mevduatta yüzde 12’ye kadar gerileyen mevduat faiz oranına rağmen, departman özellikle tüzel kişilerden TL mevduat temini için yoğun çaba sarf ediyor. Aynı zamanda, yeniden uygulamaya konulan makroihtiyati tedbirler nedeniyle tüzel kişilerin ticari kredi kullanabilmeleri için döviz mevduatlarını azaltmaları gerekmektedir. Tüm bu önlemler, TL mevduat faizinin ticari kredi faizinin üzerinde olmasının yanı sıra, döviz mevduatında da düşük faiz politikası uygulanmasına yol açmaktadır.
MERKEZ BANKASI HANGİ TEDBİRLERİ DİKKATE ALDI?
Merkez Bankası’nın Haziran ayında başlayan ve Temmuz ayında ağırlaşan makroihtiyati tedbirleri yılsonuna doğru reel olarak daha yüksek oranlarla uygulanmaya başlandı. Öncelikle TCMB taraflı swap ve bankalararası para piyasası işlemlerinde bankalar için asgari devlet tahvili tutma oranını Haziran ayında yüzde 30’dan yüzde 45’e indiren Merkez Bankası, Ağustos ayında bu oranı yüzde 60’a çıkardı. Akabinde gerekli karşılıklar ve menkul kıymet tesisi ile ilgili tedbirler uygulanmaya başlanmıştır. Temmuz ayında ticari krediler için uygulanan zorunlu karşılık oranı yüzde 10’dan yüzde 20’ye, yabancı para zorunlu karşılıklar için uygulanan komite oranı ise yüzde 1,5’ten yüzde 5’e yükseltildi. Döviz mevduatı için yüzde 3 sabit faiz oranlı devlet tahvili kurulmasına, çevrim oranına göre ilave menkul kıymet tesis edilmesine karar verildi. TL mevduat oranı yüzde 50’nin altında olan bankalara yabancı para mevduat zorunlu karşılık fiyatı üzerinden yıllık yüzde 3 oranında ek komite uygulanacağı açıklandı. Krediler için gerekli karşılıklar da Eylül ayı sonunda devlet tahvili bulundurma zorunluluğuna dönüştürülmüştür. Bankaların kredi büyümesinde yüzde 10’u aşan fiyata eşit menkul kıymet tutması durumunda ve ticari kredi faiz oranının referans faiz oranının üzerinde olması durumunda yeniden ek teminat tesis edilmesi gerekli hale getirilmiş ve oran artırılmıştır. Son olarak, yıl başından itibaren TL mevduat kuru hedefi doğrultusunda döviz tevdiat kuru yerine ek teminat tesis edileceği açıklandı. Döviz tevdiat hesapları için zorunlu karşılıklardan alınan yıllık komisyon oranının TL paylardan farklı olarak yılbaşından itibaren yüzde 8’e yükseltildiği açıklandı. 23 Aralık tarihi itibari ile komite oranları TL paylara göre farklılık göstermek üzere belirlenmiştir.
HER ZAMAN BULUNAN BANKACILIK BÖLÜMÜ
Bu baş döndürücü makroihtiyati önlemler, bankaların her zaman yeni yan yollar bulmasına neden olmuştur. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) ve Merkez Bankası verileri, bankaların özellikle Kasım ayının son haftasında TL mevduat faizini yakalama yönünde hız kazandığını gösteriyor. Özellikle 25 Kasım haftasında tüzel kişilerin döviz mevduatlarındaki keskin düşüş, bu çabaların kesinlikle başarıya ulaştığını ortaya koymaktadır. Bankalar tüm bu zorunluluklardan kurtulmak için öncelikle yüksek faiz oranları uygulayarak TL mevduatı müşterileri nezdinde daha cazip hale getirmektedir. Ve bu son dönemde, sadece büyük ölçekli mevduatlar için değil, genelleştirilmiş bir biçimde uygulanmaktadır. Hiçbir banka 10 bin TL’lik mevduata bile yüzde 16,5’in altında faiz uygulamaz. Mevduat büyüdükçe faiz oranı yüzde 30’ların sonuna kadar çıkıyor. Merkez Bankası’nın ortalama faiz oranlarını gösteren bilgileri de 3 ay vadeli TL mevduat ortalama faiz oranının 25 Kasım haftası itibarıyla yüzde 21,42 olduğunu gösteriyor. Bu da bazı bankaların açıkladığı gibi TL mevduatta amaç belirlemedikleri ve mevduat yarışında olmadıkları için birden fazla bankanın uyguladığı faizden daha düşük bir orana neden oluyor.
İkinci yol ise döviz mevduatında ısrar eden müşterilere düşük mevduat faizi vermektir. Mevduatta çok söz sahibi olan bazı büyük bankalarda yıllık dolar mevduat faiz oranı yüzde 0,01 ile sıfır seviyesine ulaştı. Piyasada yüksek paya sahip bankalar arasında en yüksek faizi verenlerin sayısı yüzde 0,25’e çıkıyor. Ancak Merkez Bankası ortalama bilgileri, 25 Kasım haftası itibarıyla 3 aylık ortalama dolar mevduat faizinin yıllık yüzde 2,26 olduğunu gösteriyor. Bu piyasadan farklılık gösteriyor çünkü bazı bankalar müşterilerinin mevduat tercihlerine müdahale etmiyor, bazı bankalar ise müşterilerinin mevduat tercihlerine müdahale etmiyor. döviz durumu ile ilgili sorunları olanlar veya döviz ödemeleri olan kişiler. Buna rağmen Merkez Bankası bilgileri de dolar mevduat faizinin makroihtiyati tedbirlerin yoğun olarak uygulandığı Temmuz ortasından bu yana 1,4 puan düştüğünü ortaya koyuyor.
KKM İLE DÜŞÜK TL MEVDUAT FAİZİ UYGULANIYOR
Bankaların üçüncü analiz sistemi ise özellikle tüzel kişilere TL mevduata geçiş için seçenekler sunmasıdır. Belli bir miktar döviz mevduatını KKM’ye ve opsiyonel döviz tevdiatına çeviren bankalar, bu müşterilerine uyguladıkları döviz tevdiat faiz oranını aynen koruyor. Ancak KKM ile bir kısmını TL mevduata ve düşük faizli TL mevduata çevirdiği için avantajlı olan bankalar, döviz mevduatında ısrarcı olan müşterilerine bu kez döviz yatırım fonu sunuyor.
Banka uzmanları, makroihtiyati tedbirlere karşı sistemin kendi kurallarıyla değil, dairenin icatlarıyla ayakta tutulmaya çalışıldığına dikkat çekerek, Merkez Bankası ve BDDK’nın bu tür uygulamalara karşı bankaları sık sık uyardığını vurguladı. Uyarılara rağmen bilançosunda düşük faizli uzun vadeli menkul kıymet taşımak ve yüksek bordro faizi ödemek istemeyen bankacılık departmanı uzmanları, düzenleme gelse bile bu uygulamalara yeni yollara başvuracaklarını belirtti. düzenleyicilerden.
Bankacılık departmanı uzmanları, uzun süredir yatay seyreden dolar kurunun serbest bırakılması durumunda işlerin daha da karışacağı konusunda uyarıyor. Bilgilendirici bankacılık kaynakları, özellikle ihracatçıların kur uyarıları nedeniyle ekonomi yönetiminin dolar/TL’yi bir miktar gevşetmesi durumunda bankacılık sektörünün döviz mevduatından kaçınmak için negatif faiz uygulamalarına başlayabileceğine işaret etti. Özellikle yüksek dış ticaret açığı ve artan ihracatçı şikayetlerinin ekonomi yönetimini böyle bir uygulamaya itebileceğini söyleyen banka kaynakları, Türkiye’de benzeri görülmemiş bir şekilde negatif faiz oranlarının görülebileceğini söylediler. (HABER MERKEZİ)
